Gaume, land van kloosters en kastelen

De herfst is de mooiste tijd van het jaar om het Zuid-Belgische La Gaume te bezoeken. Prachtig hoe de bladeren geelgoud en vurig rood kleuren. Een fijn decor voor de statige kloosters en knusse dorpen. Dit zijn de hotspots en bezienswaardigheden

Het microklimaat zorgt voor weinig regen, veel zon en aangename temperaturen, de nabijheid van Frankrijk en Luxemburg voor een bijzondere potpourri, lees ik geregeld als ik mijn reis naar het Belgische La Gaume voorbereid. Dat is een goed vooruitzicht!

 

Biologische boodschappen

Oké, ik smokkel een beetje. Net voor ik La Gaume bereik, maak ik een korte stop in Anlier en Habay-la-Neuve. In Anlier namelijk ligt La Fée Verte, een bijzonder winkeltje met lokale en biologische producten. Astrid Risso uit Bretagne en haar man Régis uit Nice kwamen enkele jaren geleden richting de Gaume-streek. Hun eerste stop op weg naar het noorden was Luxemburg maar ook daar vonden ze niet wat ze zochten: leuke mensen met interesse in (lokaal geproduceerde) biologische producten. Dat lukte wel in Anlier.

 

Hotspot: de groene fee

Hier creëerden ze een ontmoetingspunt voor gelijkgestemden met hun winkel La Fée Verte. Even boodschappen doen kan zomaar drie uur duren omdat mensen in het kleine barretje of op het terras achter de winkel onder het genot van een kopje koffie of thee blijven kletsen. “Zoiets hadden we in Frankrijk nooit kunnen realiseren. De mensen in deze streek zijn warmer, socialer en vriendelijker dan in Frankrijk”, is de overtuiging van Astrid. In de winkel, een ketting van kleine ruimtes, worden de producten met liefde gepresenteerd. Druk is het er, uit de verre omstreken komen mensen inkopen doen.

 

Bonbons met wasabi

Ook Jean van Le Chocolatier, met een prachtig winkeltje annex chocolade atelier in Habay-de-Neuve, is Franse import. In zijn stijlvol ingerichte bonbonzaak presenteert hij zijn zelfgemaakte chocoladecreaties. Bekende varianten met koffie of hazelnoten maar ook diepdonkere, glanzende pralines met wasabi, sesamzaad, gember, speculoos, komijn en galanga. In prachtige felroze boxjes worden ze als juweeltjes verkocht.

 

Goed huwelijk: bier en chocolade

De twee soorten bier die hij verkoopt zijn speciaal voor hem gecreëerd, een uniek huwelijk tussen bier en chocolade. Het bier Jeanchrist I komt uit de brouwerij Rulles van Gregory Verhelst. Er worden bij brouwerij Rulles diverse soorten bier gebrouwen met speciale hop uit Amerika en water uit bronnen uit het nabijgelegen bos. Dat zorgt voor een unieke smaak die aanslaat.

 

Bier op de boerenmarkt

De brouwerij won diverse prijzen en exporteert inmiddels naar o.m. Japan, de Verenigde Staten, Brazilië, Engeland en Noorwegen. De etiketten zijn ontworpen door PaliX, een kunstenaar uit de buurt. Het Rulles bier wordt enkel in flessen van 75 cl verkocht: om samen met vrienden te delen en te drinken. Dat wordt zeker gedaan bij de wekelijkse boerenmarkt op vrijdagavond in Han. De kraampjes met (lokale) biologische producten staan rondom lange picknicktafels waaraan bezoekers gretig aanschuiven.

 

Zonnig microklimaat

De omgeving wordt mooier en mooier als ik richting Virton rijd. “Kies de route via Montauban, niet ver van Buzenol,” was het advies van de burgemeester van Virton die ik op de markt in Han ontmoette, “daar zie je aan de rivier de restanten van oude hoogovens. Loop je de berg op, dan stuit je op nog veel oudere bewijzen van menselijke beschaving, namelijk van de Kelten, de Romeinen en de Middeleeuwen.” De belangrijkste vondsten zijn ondergebracht in een onbemand museum, ontworpen door de Belgisch-Poolse architect Constantin Brodzki die een soort etalage-kubussen ontwierp die half in de heuvels verdwijnen. Goeie tip van de burgemeester.

 

Virton: historie in een notendop

Eenmaal in Virton duik ik eerst het Gaumse museum in waar de gehele historie van de streek ondergebracht is in een prachtig oud Recollectenklooster en een nieuwe vleugel. Van opgravingen uit de oudheid, een slaap-, woonkamer en keuken uit recenter verleden tot kunst van schilders van eind vorige en deze eeuw. De historie in een notendop. Nog net voor het donker wordt, klop ik aan bij een van de wijngaarden die de Gaume rijk is, Domaine Du Poirier du Loup in wat met stip het mooiste dorp van de streek is: Torgny. Dankzij het microklimaat dat in dit stukje Wallonië heerst, gedijen druiven goed en worden er diverse soorten Belgische wijn geproduceerd. Als ik er een mag aanraden dan is het de pétillant de Torgny, een goed droge champenoise van chardonnay-druiven met een fijn bubbeltje.

 

Kalkstenen huizen langs hellende straten

Torgny, het meest zuidelijke nederzetting van België, bewijst maar eens waar een klein plaatsje groot in kan zijn. Het is uitgeroepen tot een van de mooiste dorpen van Wallonië. Waarom blijkt direct. Huizen, hoeves en het oude klooster van lichtgele kalksteen bedekt met kanaaldakpannen, de luiken in pasteltinten geverfd, staan langs de hellende straten. Voor de nacht boekte ik een kamer bij L’Empreinte du Temps, met diverse stijlvol ingerichte kamers.

 

Orval en het echte trapistenbier

Dwars door het boerenlandschap, gadegeslagen door blonde koeien, gaat mijn rondreis door La Gaume verder richting de ruïnes van het kasteel van Montquintin.

Vervolgens meander ik via een kleine omweg door Frankrijk en de stad Montmédy en indrukwekkende vestingwerken die stoer boven de stad uitrijzen naar Orval. De historie hier gaat terug tot twee eeuwen voor onze jaartelling. Grootste trekpleister van Orval is tegenwoordig de Abdij, bewoond door Cisterciënzer monniken.

 

De abdij van Orval

Het gebouw is groots en meeslepend. En relatief nieuw. Tijdens de Franse revolutie werd het oude klooster vernield, in 1926 herrees het uit de as. Vandaar bijvoorbeeld de art deco details. De ruïnes van oudere gebouwen zijn nu te bezoeken. Ook indrukwekkend. Om de herbouw te bekostigen werd een brouwerij opgericht. Hier komt nog altijd het Orval bier vandaan. Er zijn slechts zeven Trappistenbrouwerijen in de wereld want bier mag alleen trappistenbier heten als het gemaakt wordt in een abdij, onder toezicht van Cisterciënzer monniken en de opbrengst moet gebruikt worden voor sociale werken of de broedergemeenschap. Een blokje kaas bij het biertje? Ook dat wordt hier gemaakt, met melk van echte Gaumse koeien.

 

Net als in Versailles

Een witte labrador op leeftijd waggelt me goedmoedig tegemoet zodra ik via een poort met muurschilderingen de tuin van Chateau du Pont d’Oye binnen wandel. Het zachtgele kasteel schittert in de late herfstzon, de luiken fris wit geverfd. De trap kraakt huiselijk als ik naar mijn kamer loop. Ik gooi de ramen open en geniet van de frisse lucht, het uitzicht over de tuin en het geluid van de kabbelende beek daarachter.

 

Flamboyante markiezin

Het is de metaalnijverheid die voor grote welvaart zorgde in de regio. In 1644 liet een van de invloedrijke dames een kasteel bouwen dat later onder meer bewoond werd door Louise de Lambertye, de flamboyante markiezin van Pont d’Oye. Even ervoer men in het gemoedelijke Gaume hoe de royalty en adel in Versailles leefden.

Begin vorige eeuw mocht de bekende auteur en politicus Pierre Nothomb het kasteel zijn thuis noemen. Zijn werkkamer is nog intact en op de eerste verdieping zijn de bibliotheek en een intiem kapelletje te bezichtigen.

 

Dineren bij het houtvuur

Na een korte wandeling rond het kasteel en de meertjes begint de avond in stijl met een aperitief geserveerd in een van de salons bij het aangenaam warme houtvuur. Ik heb de table d’hôtes geboekt en nestel me even later voor een van de grote ramen aan een mooi gedekte tafel met kandelaars, tafelzilver en glanzende. Vanzelfsprekend is alles wat op de borden komt afgestemd op het seizoen met onder meer pompoensoep en toe een smeuïge chocoladebombe met speculoos-ijs.

Dat van dat microklimaat klopt overigens, merk ik als ik de volgende dag naar huis rijd. Nog geen 20 minuten nadat ik in de auto (die heb je helaas wel nodig als je la Gaume bezoekt) gestapt ben, maakt de blauwe lucht plaats voor een mistig, grijs wolkendek. De drieënhalf uur rijden naar huis zie ik de zon niet meer.

 

Tip: uitstapje naar Arlon

Even behoefte aan een iets grotere stad? Arlon (of Aarlen) ligt net over de grens van de Gaumestreek, bijna tegen de grens met Luxemburg. Niemand kan om de 97 meter hoge neogotische St. Maartenskerk heen met voor de deur het beeld van Koning Albert I. De andere belangrijke kerk, de Sint Donaaskerk, bereik je via de koninklijke trappen. Dan sta je bovenop de citadel en heb je een rijk uitzicht over de stad en de wijde omgeving. Slenter verder door de autovrije winkelstraat of plof neer op een van de vele terrassen van Grand-Place. Wie zin heeft in een langere wandeling haalt bij het toeristenbureau de folder met de stadswandeling die onder meer langs de herinneringen aan de Gallo-Romeinse tijd voert.

 

MEER BELGIË

Er zijn zoveel prachtige steden en streken in België dat een keuze maken moeilijk is. Minder bekend maar zeer de moeite waard is Mons (of Bergen) .

Of ga een weekendje weg naar Gent, een stedentrip naar deze vegan hoofdstad van Europa staat garant voor heerlijk eten en drinken.